Tag archieven: ontwikkeling

Over echtheid: spelen en speelgoed

In mijn serie over de zintuigen maak ik vandaag met jullie een uitstapje. We gaan het hebben over echtheid, van speelgoed en spel in het bijzonder. Want of je het nu hebt over speelgoed van natuurlijke materialen, kleding van natuurzuivere stoffen, of over voedsel dat je levenskrachten opbouwt, echtheid is een belangrijk concept in de antroposofie. Lees vandaag waarom speelgoed van natuurlijke materialen belangrijk is voor de ontwikkeling van de zintuigen:

Collage met 4 stukken speelgoed van natuurlijke materialen bij blog "over echtheid".

Allereerst: wees zelf echt!

Het allerbelangrijkste wat je kunt doen om een gezonde ontwikkeling van je kindje mogelijk te maken is: zorg voor echt contact. Gelukkig is dit ook meteen het leukste en fijnste wat je kunt doen. Neem je kindje van begin af aan bij je zo vaak het kan, maak oogcontact, praat met je kindje en luister ook goed; ook een baby is al graag de gesprekspartner van mama en papa. En als een kleintje groter wordt, is dit soort actieve, bewuste verbinding met jou van het grootste belang. Je geeft daarmee erkenning en geborgenheid, en van daaruit voelt je kindje zich veilig genoeg om de wereld te gaan verkennen. Als je dan begint met (vooral) speelgoed van natuurlijke materialen te geven, zet je deze ontwikkeling voort op de meest logische manier.

Stem af op je kind

Doe dus moeite om je af te stemmen op je kind. Mijn grootste tip: kies niet op voorhand allerlei doelen of resultaten, maar kijk en luister goed waar je kind van geniet. Een praktisch voorbeeld: als ik met mijn kleindochtertje het park in ga, is de verleiding groot om naar de speeltuin te willen gaan en daarna een rondje om de vijver te lopen. Maar al bij het allereerste heuveltje in het pad wil zij graag naar boven en dan zo hard mogelijk naar beneden rennen, mijn armen in. Niet één keer, maar wel tien keer. Of twintig.

Ik had niet meteen door hoe belangrijk dat is- ik had immers mijn wandelrondje in mijn hoofd en dat wilde ik gaan lopen. Maar nu ik me bewust ben van haar behoefte aan beweging en wisselwerking, vind ik het heerlijk om mee te doen. En zo doe ik het ook met speelgoed. We zijn immers beslist niet verplicht om van blokken een toren te bouwen, of om een pop elke keer netjes aan- en weer helemaal uit te kleden. Juist tijdens vrij spel kun je zo creatief zijn als je maar wilt, en: je gebruikt vanzelf al je zintuigen. Zéker als je speelgoed hebt gekozen van natuurlijke materialen, want dat nodigt daar helemaal toe uit.

Plastic of hout, eenvoudig of gedetailleerd

Als je plastic speelgoed vergelijkt met speelgoed van hout of textiel, dan zie je dit:

Natuurlijke materialen geven veel verschillende ervaringen aan de tastzin. Plastic voelt -los van de vorm- steeds gelijk, of je nu een pop vasthoudt, een auto, of blokken. Maar hout kan steeds weer anders zijn, met bast of zonder, glad of oneffen, droog of soepel, met of zonder nerf.  Iets vergelijkbaars geldt voor poppen;  zonnekindpoppen zijn een rijkdom voor je tastzin. Beide soorten speelgoed zijn veel “levender” dan plastic. Dat nodigt er ook toe uit om er respectvoller mee om te gaan.

Daarbij komt dat plastic, met zijn lichte gewicht, de zintuigen een beetje voor de mal houdt. Een robuuste houten auto is zwaar, dat “klopt” voor je gevoel. Een plastic auto daarentegen weegt nooit veel.

Mooi is ook, dat spelen met natuurlijke materialen je fantasie stimuleert. Je kunt zeggen: hoe eenvoudiger het speelgoed, hoe groter het effect op de verbeeldingskracht. Iedereen die graag creatief bezig is, weet dit zelf ook. Leg de tafel vol met blaadjes, eikeltjes, draadjes en lapjes, en je kunt bijna niet meer stoppen met mooie dingen maken, zóveel nieuwe ideeën krijg je vanzelf!  Met je hele wezen doe je mee. Voor eenvoudig speelgoed geldt precies hetzelfde.

Hoe help ik mijn kindje om de reukzin te ontwikkelen?

Ruiken: we doen het (bijna) allemaal. Het is onontkoombaar om je neus te gebruiken, en als je je reuk goed ontwikkelt, dan helpt je dat uiteindelijk om goede inschattingen te maken waar het gaat om goed of slecht. Maar kun je de reukzin eigenlijk actief helpen ontwikkelen bij je kindje? En hoe doe je dat?

Meisje ruikend aan narcis, illustratie reukzin

Lees verder Hoe help ik mijn kindje om de reukzin te ontwikkelen?

De ontwikkeling van de omgevingsgerichte zintuigen bij jonge kinderen

De zintuigen: Rudolf Steiner had er speciale aandacht voor en ontwikkelde een eigen zintuigleer. Hij vond de zintuigen zó belangrijk dat hij er een bijzondere naam voor had: de poorten van de ziel. Want de zintuigen zorgen ervoor dat we in voortdurend contact staan met onze omgeving, en ons bewust zijn van onszelf. Zij zorgen ervoor, dat wij ons kunnen verbinden. Heel belangrijk dus! Maar hoe help je je kind bij de ontwikkeling van de zintuigen? Over de lichaamsgerichte zintuigen blogde ik al eerder. Ik geef vandaag een overzicht van de tweede groep zintuigen: de omgevingsgerichte.

Kindje met spinazie: illustratie omgevingsgerichte zintuigen Lees verder De ontwikkeling van de omgevingsgerichte zintuigen bij jonge kinderen

De ontwikkeling van de lichaamsgerichte zintuigen bij jonge kinderen

Vanaf de geboorte leert een kind zich zijn of haar lijfje eigen maken. Ook vormt het lichaam zich in de kindertijd, en bouwt het zich op. Binnen de antroposofie zijn de eerste zeven jaar cruciaal voor het leggen van een goede basis voor het hele verdere leven van een kind. Door z’n lichaam te ervaren, en ook door zich van die ervaringen bewust te worden. Je merkt daarom ook in de vrijekleuterklas dat er aandacht is voor dit veelomvattende proces: de nadruk ligt er op zintuiglijke ervaringen, en daarnaast op ritme, herhaling, geborgenheid, grenzen. Pas als een kind zover is om meer cognitief te leren, wordt de schoolrijpheid vastgesteld en mag het “overvliegen” naar de eerste klas.

Lees verder De ontwikkeling van de lichaamsgerichte zintuigen bij jonge kinderen

De levenscyclus van zeven jaar

Je bent baby, schoolkind, puber, volwassene. Je hebt je karakter, en je hebt je eigen, unieke ervaringen die je vormen. Steeds is je leven in beweging. Vanuit de antroposofie kunnen we naar de mens kijken als een wezen dat zich telkens in een andere ontwikkelingsfase bevindt; elke fase van de levenscyclus beslaat dan een periode van grofweg zeven jaar. De materie is erg interessant, en er is al veel over geschreven. In deze blog schrijf ik er ook over, vanuit mijn persoonlijke interpretatie, beleving, en in een poging de materie iets tastbaarder te maken. Ik houd het vrij eenvoudig, en geef een overzicht van de levensfasen en hun thema’s. De nadruk leg ik op de kindertijd en jeugd.

gekleurde verjaardagskaarsen

Lees verder De levenscyclus van zeven jaar

Pinksteren

Pinksteren: 50 dagen na Pasen, 10 dagen na Hemelvaart. Het feest is nu vooral bekend als een christelijk feest, maar heeft een oudere, heidense oorsprong. Die vinden we nog terug in de vele oude gebruiken van de meitijd, de Pinkstertijd. Pinksteren is een feest  van de lente in haar meest uitbundige tooi van bloesems en bloemen, van vogels, licht, lucht en kleur. Maar ook: de bekroning van de cyclus van jaarfeesten.

Pinksteren

De christelijke oorsprong van Pinksteren

Pinksteren is het feest van wat genoemd wordt “de uitstorting van de Heilige Geest”. De bijbel vertelt over een gebeurtenis tien dagen na de hemelvaart van Jezus en vijftig dagen na Pasen. De naam Pinksteren is ook afgeleid van deze tussenruimte in de tijd; het Griekse pentèkostè betekent: vijftig. Wat gebeurde er? Eerst horen de apostelen het geluid als van een grote windvlaag, die het hele huis vult. Daarna verschijnen er “tongen als van vuur”, die op ieder van hen neerdalen. Vanaf dat moment spreken ze alle talen ter wereld, en kunnen ze geïnspireerd (door de spiritus sanctus, de Heilige Geest) de wereld in om te vertellen wat Jezus hen heeft geleerd. Hun eigen persoonlijke ontwikkelingsweg draagt daarmee eindelijk vrucht.

De antroposofische visie

Pinksteren is in de antroposofie, net als in de kerk en in de folklore, een feest met zeer veel aspecten. De goddelijke inspiratie van ons aardse leven speelt ook hier een hoofdrol; Pinksteren is een bekroning en beloning van ons streven naar een leven dat het aardse overstijgt. Wil je een grondig en goed leesbaar overzicht van alle spirituele ascpecten van het Pinksterfeest, dan is het boek “Schipper mag ik overvaren” van Juul van der Stok een absolute aanrader.

Pinksteren voor kinderen

De diepere betekenis van het Pinkserfeest is aan jonge kinderen nog niet heel goed over te brengen, maar kan goed verbeeld worden in een aantal spelletjes en gebruiken, waarvan het dansen rond de meiboom misschien wel de bekendste is. Ik zal de komende tijd een aantal blogs wijden aan de meitijd, de Pinkstertijd.

Geïnspireerd door dit blog? Vertel ons ook eens hoe jullie het doen, Pinksteren vieren. We zijn heel benieuwd!

Lees meer…..

Pasen
Pasen
Hemelvaart
Hemelvaart

 

 

 

 

 

 

Vijf verantwoorde verjaardagscadeautjes

Regelmatig hoor ik om me heen vragen van ouders over het vieren van de eerste verjaardag van hun kind. Hoe doe je dat als je rekening wil houden met duurzaamheid, goede materialen en je enigszins een poging wilt doen om je kind iets te leren over onze wegwerpmaatschappij? Ik had deze vragen zelf ook, en spendeerde een aantal maanden aan de voorbereiding van de eerste verjaardag van mijn dochter.

cadeautjes 2015 1

Lees verder Vijf verantwoorde verjaardagscadeautjes