Koning Winter, wie is hij eigenlijk en waar komt hij vandaan?  Daar kwam ik achter toen ik mij  een paar jaar geleden rond 6 januari afvroeg: wat doe ik met mijn seizoenstafel nu alle figuren die bij kerst horen, weer ingepakt zijn? Voor lentefiguren is het immers nog veel te vroeg.

Het antwoord op die vraag bleek te zijn: Geef een mooie plek aan Koning Winter. 

Olles Skitocht

Koning Winter is gemakkelijk te vinden in één van de prachtige prentenboeken van Elsa Beskow: Olles Skitocht. In dit boekje lezen we hoe de avontuurlijke kleine Olle er in de winter op zijn ski’s op uittrekt en in het besneeuwde bos kennismaakt met Oom Rijp en Vrouwtje Dooi. Vrouwtje Dooi wordt door Oom Rijp vakkundig weggejaagd- de winter duurt nog lang en sneeuw en ijs mogen nog niet verdwijnen-, waarna Olle het kasteel van Koning Winter bereikt en er mag binnengaan. Koning Winter blijkt een grote, streng uitziende figuur te zijn met een lange witte baard. Hij draagt een witte mantel en een donker gewaad. Ondanks zijn imponerende uiterlijk is Koning Winter erg aardig voor Olle. Het jongetje krijgt complimenten en mag rondkijken in het slot. En als hij later weer thuis is, laat Koning Winter de winter nog heel erg lang duren, zodat Olle goed gebruik kan maken van zijn ski’s en zijn nieuwe schaatsen. Gelukkig wordt Vrouwtje Dooi aan het einde van dit lieve verhaaltje in ere hersteld: Olle komt erachter dat zij het is die de komst van de Lentefee mogelijk maakt.

Koning Winter in Rusland

Bij ons in Nederland komen we Koning Winter buiten dit verhaaltje om niet zoveel tegen. Hooguit gebruiken we zijn naam als aanduiding voor de wintertijd: “Koning Winter zorgde voor een lange avondspits vandaag”, kunnen we zeggen. Of: “Koning Winter kwam onverwacht nog eens terug.” In de slavische landen, bijvoorbeeld in Rusland, is dit wel anders. Daar kent men Koning Winter heel goed. Andere namen zijn: Vadertje Winter of Vadertje Vorst. Grootvadertje tegen hem zeggen mag ook.  De Russische Koning Winter draagt een magische staf waarmee hij alles wat hij aanraakt, kan bevriezen. Hij woont  ver van de bewoonde wereld in de taiga, en is erg met de natuur verbonden. Deze vrijgevige figuur heeft een kleindochtertje dat Snegoerotsjka (Sneeuwvlokje) heet. Samen brengen opa en kleindochter op 31 december cadeautjes rond, net als onze Sint-Nicolaas dat doet op 5 december en de Kerstman met Kerst. Ze reizen in een trojka rond en deze Russische slee wordt getrokken door drie schimmels, of door rendieren. 

Hoe ziet Koning Winter eruit?

De Koning Winter zoals je die veel tegenkomt op de seizoenstafel, is meestal gekleed in wit met lichtblauw. En hij heeft, vanzelfsprekend, een lange witte baard. Uiteraard is een Koning Winter voor de seizoenstafel vaak van vilt gemaakt. Een erg mooie heb ik  gezien bij Wolwezens van Natalie Emmens. Hij staat op het plaatje boven aan dit blog. Het is leuk om een ondergrond te kiezen die lijkt op sneeuw, en daar dan een paar spelende kinderen met een slee op te zetten. Maar je kunt natuurlijk ook kiezen voor Vrouwtje Dooi (daar geven onze winters wel aanleiding toe…) en/of voor dennenboompjes, of kristallen. 

Mijn eigen Koning Winter

Zelf heb ik inmiddels winterfiguurtjes van aardewerk; een kerstman in een witte mantel en een poppenhuisfiguurtje die ik  allebei een poos geleden van mijn moeder heb gekregen en die ik zie als Grootvadertje Vorst en zijn kleindochtertje Sneeuwvlokje. Of eigenlijk heeft mijn Sneeuwvlokje ook nog een tweelingzusje- dat vind ik gezellig. Toen ik vorig jaar een klein, precies bijpassend arresleetje vond bij de kringloop, was mijn setje compleet en mijn inspiratie geprikkeld: dat arresleetje moet natuurlijk wèl met volksmotiefjes beschilderd worden!  En zou er eigenlijk nog een rendier bij moeten? Of niet? Zo blijf ik bezig met bedenken en uitproberen, en ik hoop: jullie ook!